Alkmaars ontzet (8 oktober)

Alkmaars ontzet wordt jaarlijks in Alkmaar gevierd op 8 oktober ter herdenking van de belegering van deze stad tijdens de Tachtigjarige Oorlog en het ontzet op 8 oktober 1573. Het Beleg van Alkmaar was de belegering van de stad Alkmaar tijdens de Tachtigjarige Oorlog door het Leger van Vlaanderen (de Spanjaarden). Het beleg duurde van 21 augustus tot 8 oktober 1573 en eindigde in een ontzet: het koninklijke Spaanse leger moest het beleg opgeven nadat Willem van Oranje opdracht had gegeven om de dijken rond Alkmaar door te steken. Alkmaars Ontzet betekende het einde van de belegering. Alkmaar was een van de eerste Hollandse steden die ontzet werd en die de Spanjaarden dus met succes had weten te weerstaan. Vanaf 12 april 1573 besloot men in Alkmaar het vuilnis niet meer te verpachten (ophalen door een pachter), maar zelf te gebruiken. Ruim een jaar werd te Alkmaar haastig gewerkt aan nieuwe vestingwerken, naar een ontwerp van Adriaen Anthonisz. Voor de aanleg van deze hoge wallen was veel aarde, modder, vuilnis en bouwpuin nodig. De bastions en wallen waren slechts in het zuidwesten van de stad gereed, toen de Spanjaarden hun beleg sloegen voor de stad. De vestingwerken aan de noordzijde waren als vanouds, zoals ze sinds 1551 lagen. Het geplande bastion bij de Friesepoort werd in alle haast binnen de stad aangelegd, de overige stadspoorten werden volgestort met puin. Aan de oostzijde lag de stad volledig open, en werden tijdens het beleg de aanwezige zoutketen afgebroken en haastig wallen aangelegd. Op 21 augustus wordt Alkmaar omsingeld. Op 22 augustus wordt de eerste aanval ingezet, waarbij aan beide zijden dodelijke slachtoffers vallen. Op 23 augustus wordt vanuit Alkmaar om versterking gevraagd door Cabiliau, en het verzoek om dijken door te steken. 25 augustus, tot en met september worden diverse schijnaanvallen uitgevoerd om de Alkmaarders in verwarring te brengen. Er volgt een tweede verzoek van Cabiliau waarin om hulp gevraagd wordt. Op 18 september wordt de grote Spaanse aanval uitgevoerd. De Alkmaarders hielden de Spanjaarden met kokend teer en brandende takken op afstand. Ook vochten vrouwen heldhaftig mee waaronder Trijn Rembrands, ook wel de Kenau van Alkmaar. Op 23 september worden uiteindelijk dijken doorgestoken waardoor Spaanse troepen in de modder blijven steken. Het keerpunt van de strijd tegen de Spanjaarden kwam toen Don Frederik, zoon van Alva, zich terugtrok na tevergeefs geprobeerd te hebben de stad in te nemen. Hier komt de uitdrukking "Bij Alkmaar begint de victorie" vandaan. Op 8 oktober is de laatste soldaat van de Spaanse koning vertrokken. Alkmaars Ontzet wordt jaarlijks op 8 oktober gevierd. De feestelijkheden bestaan onder andere uit een kleine kermis, een optocht, een kinderoptocht, demonstraties van brandweer en marine, een zuurkoolmaaltijd, een muzikale taptoe op het Waagplein en de dag wordt altijd afgesloten met feestelijk vuurwerk. In 2004 werd tegelijk het 750-jarig jubileum van de stad gevierd met als afsluiting van een feestelijk jaar een concert van Marco Borsato. Voor deze gelegenheid werd een speciale munt geslagen met op de ene kant de waagtoren en op de andere kant het hoofd van Borsato.  In de zomer van 2010 werd bij een opgraving door studenten Archeologie van de Universiteit Leiden op de Alkmaarse Paardenmarkt een massagraf gevonden, waarin minstens 15 skeletten met daarbij musketkogels en hagelpatronen lagen. Op de plek was vroeger een begraafplaats van een klooster, vlak bij de noordkant van de stadsmuur, die op die plek zwak was en daarom ook vaak door de Spanjaarden aangevallen. Omdat enkel bij het beleg van 1573 zo grootschalig is gevochten om Alkmaar, is het zeer waarschijnlijk dat het massagraf van die tijd is overgebleven. Op grond van onder meer de tanden wordt aangenomen dat het om de Alkmaarse slachtoffers van het gevecht gaat.